MI6 Başkanı Moore: "Türkiye uluslararası sistemde kritik ve büyük öneme sahip"

MI6 Başkanı Richard Moore: "Türkiye, yüzyıllardır olduğu gibi bugün de uluslararası sistem açısından kritik ve büyük bir öneme sahip ülke" İngiltere dış istihbarat servisi MI6'nın Başkanı Richard Moore, görevini devretmeden önce İstanbul Başkonsolosluğu'nda yaptığı konuşmada Türkiye'nin uluslararası sistemdeki rolünü vurguladı.

Görevini yakında Blaise Metreweli'ye devredecek olan Moore, Türkiye ile ilişkilerini öğrencilik yıllarına kadar uzanan bir bağla anlattı.

Türkiye, NATO ve MİT ile işbirliği Moore, Türkiye'nin bir NATO müttefiki olduğunu ve Birleşmiş Milletler (BM) Şartı çerçevesinde Ukrayna'nın egemenliğine ve bağımsızlığına güçlü destek verdiğini belirtti.

Terör örgütü DEAŞ ile ortak mücadele, Suriye'de istikrarın güçlendirilmesine yönelik ortak çabalar ve 7 Ekim 2023 sonrası Ortadoğu gelişmelerine dair değerlendirmeleri paylaştı.

Moore, bu konularda Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) mensuplarıyla yakın çalıştığını, önceki Hakan Fidan ve mevcut başkan İbrahim Kalın ile sürdürdükleri işbirliğine dikkat çekti.

Açıklık stratejisi ve iç dönüşüm Moore, MI6 başkanlığında daha açık bir strateji izlemeye karar verdiğini belirterek, "Gizli kalmak için daha açık olunmalı." ifadesini hatırlattı.

Görev süresi boyunca kurumda kadınların, dış görevlerde ve teknoloji ekiplerinde liderlik rollerine yükseldiğini; etnik azınlıkların üst düzey pozisyonlara terfi ettiğini aktardı.

Bununla birlikte kurumda halen çalışanların yalnızca %40'ının kadın olduğunu, etnik azınlıkların oranının ise %10'un altında olduğunu söyleyerek, sosyal ve ekonomik açıdan dezavantajlı grupları kuruma çekme konusunda daha fazla çaba gerektiğini vurguladı.

Moore, teknoloji alanında üniversiteler, yeni kurulan şirketler ve büyük teknoloji firmalarıyla uluslararası işbirliklerine ihtiyaç duyulduğunu; kuantum bilişim, yapay zeka ve sentetik biyoloji gibi alanlardaki girişimleri desteklediklerini belirtti.

Rusya-Ukrayna Savaşı ve Zelenskiy değerlendirmesi Moore, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Ukrayna'yı desteklemenin önemli olduğunu belirterek, "(Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir) Zelenskiy'in liderliği kritik öneme sahipti." yorumunu yaptı.

İlk haftasında ağırladığı Zelenskiy'nin o dönemde siyaset sahnesinde yeni olduğunu ama cesaret ve kararlılık sergilediğini aktardı.

Putin'in beklentilerinin aksine Ukraynalıların direnişinin ulusal kimliği güçlendirdiğini, ülkenin Batı'ya yönelimini hızlandırdığını ve İsveç ile Finlandiya'nın NATO'ya katılımını etkilediğini söyledi.

Ayrıca Rusya'nın saldırı hazırlıklarına ilişkin istihbaratın açıklanmasının ilk ilerleyişin durdurulmasına ve Ukrayna'ya destek sağlanmasına katkıda bulunduğunu hatırlattı.

Moore, Çin'in Rusya'ya hem diplomatik hem de çift kullanımlı ürünler açısından desteğine dikkat çekerek, bu desteğin çatışmanın seyrini etkilediğini belirtti.

Çin, İran ve Orta Doğu yaklaşımları Moore, Rusya gerilerken Çin'in 21. yüzyılda küresel sistemde önemli bir aktör olmaya devam edeceğini; iklim, güvenli yapay zeka ve dünya ticareti gibi alanlarda rol oynayacağını söyledi.

İngiltere'nin Çin ile saygı çerçevesinde ve yapıcı bir ilişki istediğini vurguladı.

Ayrıca Moore, görevi süresince İran'ın önemine değinerek "nükleer silahlardan arındırılmış İran'ın öncelik olmaya devam etmesi" gerektiğini ifade etti.

Gazze, terör ve bölgesel güvenlik Moore, bölgede insani ve güvenlik odaklı bir yaklaşım gerektiğini belirterek, "Gazze'nin de barışa ihtiyacı var." dedi.

Yeniden yapılanma ve Filistinlilerin daha fazla acı çekmesinin önlenmesine işaret etti.

DEAŞ ve El Kaide gibi örgütlerin kapasitesinin kolektif çabalarla zayıflatıldığını kaydeden Moore, bu örgütlerin çevrim içi ideolojilerini yaymaya çalıştığını; dolayısıyla çevikliğe ve güçlü ortaklıklara ihtiyaç olduğunu belirtti.

Sudan, Afganistan ve Suriye gibi ülkelerde beklenmedik krizlerle karşılaştıklarını aktaran Moore, Suriye'ye dönüş için kısa sürede yol haritaları oluşturduklarını ve terörle mücadelede Türkiye dahil yurt dışı ortaklarla yakın çalışmayı sürdürdüklerini söyledi.

Veda ve görev teslimi Moore, görevi devralacak Blaise Metreweli'nin çeyrek asırlık deneyime sahip olduğunu ve casusluğun inceliklerini bildiğini belirtti.

Mesleki yaşamını özetlerken, "MI6'yı yönetmek, hayatımın ayrıcalığıydı." ifadelerini kullandı ve görevini devretmeye hazır olduğunu dile getirdi.

Richard Moore'un İstanbul'daki konuşması, Türkiye-İngiltere istihbarat işbirliği, bölgesel güvenlik ve küresel tehditlere karşı stratejik öncelikleri bir arada değerlendirdiği kapsamlı bir söyleyişi olarak kayda geçti.